Bamboe; welke producten maken we er van en hoe duurzaam is het eigenlijk?

Een bamboe schutting, een bamboe vloer, meubelen en zelfs bamboe kleding. Bamboe is in opkomst en wordt aangeprezen als een duurzame houtsoort, de ideale vervanger voor hardhout. De marketingmachines van commerciële bedrijven werken op volle toeren om een ‘groen’ imago mee te geven. Omdat duurzaamheid tegenwoordig echt een containerbegrip is, en voor velerlei uitleg vatbaar, gingen wij op onderzoek uit. Wij hebben diverse sites (nationaal en internationaal) geraadpleegd. Onderstaand een samenvatting van hetgeen wij gelezen hebben. Waar of niet waar, er valt veel over te zeggen, ons advies is om in ieder geval je aankoop van bamboe producten bewust te doen.

Snelle groei versus ontbossing

Bamboe groeit aanzienlijk sneller dan bomen, vergeleken 3 tot 7 jaar in plaats van 40 tot 120 jaar. Bamboe is dan ook eigenlijk een grassoort en geen houtsoort. Het groeit na de kap ook opnieuw aan dus er hoeft niet opnieuw aangeplant te worden. (Dat herkent u vast wel uit de tuin, het is een woekerplant die moeilijk binnen de perken te houden is.) Hoe lang een plantage mee gaat hebben wij niet echt kunnen ontdekken. Vanuit dat oogpunt is het een duurzaam product.

De keerzijde is dat ontbossing plaats vindt (China) om ruimte te maken voor bamboe. De vraag overstijgt het aanbod. Het continue oogsten kan ook zorgen voor een monocultuur wat de biodiversiteit niet ten goede komt, en dus uiteindelijk slecht is voor de natuur. Een te hoge oogst willen behalen kan de bodem uitputten, zodat de toekomstige oogst daalt. Met als risico dat er weer bemest gaat worden. Waarbij één van de claims is dat er voor de oogst van bamboe een bestrijdingsmiddelen of meststoffen worden gebruikt. Daarom is goed beheer ook hier een belangrijke randvoorwaarde.

Koop daarom alleen bamboe van FSC-gecertificeerde plantages. Een keurmerk om op te letten bij aanschaf van producten.

Klimaat en waterbehoefte

Bamboe heeft naast een warm klimaat ook zeer veel vocht nodig. Water is in veel tropische landen meestal wel voldoende voorhanden. Wij hebben echter wel initiatieven gelezen dat op het Afrikaanse continent bamboe ook ontdekt is als nieuwe handelswaar. En gaat dan kostbaar water voor bewoners (mens en dier) gebruikt wordt voor de plantages? Dat vinden wij natuurlijk geen goede ontwikkeling! Dus ook hier zal goede begeleiding nodig zijn. (Voorbeeld van een initiatief is http://www.barbarugo.org/)

Fabel: De panda wordt bedreigd door de kap van bamboe voor onze vloeren en meubels. Vooral de Chinese reuzenbamboesoort Moso wordt gebruikt voor de verwerking van bamboe producten. Deze is niet geschikt als voedsel voor de reuzenpanda. Daarnaast bevinden deze plantages zich niet in het leefgebied van de reuzenpanda.

Land van herkomst en transport

Afhankelijk van in welk wereld deel uw woont, bamboe groeit alleen in tropische klimaten. In dat geval legt het product een grote reis af van plantage naar uw huis. Zeevracht heeft daarentegen een veel lagere voetprint dan wegtransport. Het wil ook niet zeggen dat hardhout dat dichtbij huis wordt gekapt altijd duurzamer is. Veel hardhout wordt ook eerst per schip naar het verre oosten verscheept om daar vermaakt te worden tot planken en meubels. Op het gebied van transport is het lastig een uitspraak te doen wel product duurzamer is, hardhout of bamboe. Wij neigen in dit geval wel naar bamboe of in ieder geval geen verschil.

Productie van bamboe planken

Een bamboeplant (Moso reuzenbamboesoort) kan wel heel hoog worden maar groeit niet in de breedte; gemiddeld wordt een stengel op volwassen leeftijd 30 cm dik. En de stengel is hol van binnen. Denk eens na, dit betekent dat er dus nooit massieve planken uit gemaakt kunnen worden zonder behandeling!

Er zijn twee productie methoden

De eerste betreft het in stroken zagen van de halmen, waarna de stroken worden behandeld (gecarboniseerd of gebleekt), geschuurd en dan met lijm aan elkaar gedrukt. Dit lijmen (gelamineerd bamboe) heeft ook een impact op het milieu (ca. 1% van de plank bestaat uit lijm). Met andere woorden is gelamineerd bamboe wel als duurzamer te beschouwen dan massief hout? Wat voor lijm wordt er gebruikt en onder welke omstandigheden worden de stroken verlijmd? Allemaal vragen die wij onszelf kunnen stellen. (Resulteert in een zacht houttype.)

De tweede productiemethode betreft bamboecomposiet dat wordt gemaakt uit bamboevezels die worden gekookt, gedroogd en al dan niet gekleurd (gecarboniseerd). Deze vezels worden vervolgens gelijmd en samengeperst in een mal. Ook hier lijkt de lijm de milieubelasting. Wij hebben de gebruikte lijmsoorten verder niet onderzocht. Er blijkt soms wel verlijmd te worden met hars waar de giftige stof formaldehyde in zit. Vraag dus altijd naar een formaldehydevrij gelijmde plank. Formaldehyde hoeft niet detecteerbaar te zijn nadat de plank gemaakt is. Maar wij vragen ons af of je deze stof überhaupt wel wilt gebruiken en hoe zit het dan met recycling? (Resulteert in een harder houttype.)

Gevonden op https://www.bambooteq.nl/veel-gestelde-vragen-antwoorden-bamboe/: Wat is bamboe composiet? BambooTeq® composiet bestaat uit 60% bamboe, 10% hars en 30% gerecycled plastic HDPE (o.a. plastic tassen en flesjes). Dit materiaal is volledig onderhoudsvrij en 100% recyclebaar. Soms komt u in de markt ‘bamboe composiet’ als naam tegen maar dan bedoelen ze het zogenaamde ‘strand woven’ fabricage proces. Hier gebruikt men circa 85% bamboe en 15% hars.

Behandeling van het bamboe hout

Zoals we in de eerste alinea al schrijven is bamboe een grassoort en geen houtsoort. Een boom doet er tientallen jaren over om zijn hardheid te verkrijgen. Wat wij ons dan afvragen, kan een snel groeiende grassoort (jong geoogst) dan wel de hardheid verkrijgen die je nodig hebt voor bijvoorbeeld een vloer? Van nature lijkt ons niet dus hoe wordt het product behandeld om het de gewenste hardheid te laten verkrijgen? Testen van de fabrikanten geven immers zeer hoge waarden aan. Wat wij gevonden hebben als antwoord.

Insecten en schimmels

Om bamboe te beschermen tegen insecten en schimmels worden ze ± 7 uur gekookt in waterstofperoxide. Door deze behandeling verbleken de bamboe strips en worden egaal van kleur. Deze strips kunnen worden verlijmd tot planken/balken. Maar dit niet bewerkte bamboe gaat niet lang mee en heeft bij gebruik buitenshuis een beperkte duurzaamheid.

Verharden door thermische behandeling

Om bamboe een langere levensduur te geven wordt deze o.a. thermisch behandeld. Dit houdt in dat het hout onder druk in een ketel geplaatst wordt en onder een temperatuur van rond de 200 graden verhit. Hierdoor verandert de chemische structuur van het hout. Tijdens dit proces worden er gelukkig geen chemische stoffen toegevoegd maar het kost wel energie. En de andere keerzijde, op deze wijze kunnen we ook zachte Europese houtsoorten verduurzamen die minder behandeling vergen dan bamboe.

Een andere verduurzamingsmethode (levensduur) is de hierboven beschreven productiemethode van bamboe composiet. De dichtheid van composiet planken neemt sterk toe ten opzichte van gelamineerd bamboe (van 700 kg/m3 tot meer dan 1200 kg/m3). Hierdoor is bamboe composiet ook veel harder dan de gelamineerde variant.

De kleur van bamboe vloerdelen

Bamboe is licht van kleur, mede door de behandeling in waterstofperoxide. Toch zijn vele soorten verkrijgbaar in een donkere kleur. De donkere kleur ontstaat door stomen onder hoge druk (carbonisatie). Mogelijk wordt In de stoomkamer ook nog koolstof toegevoegd. Naarmate de druk en verhitting toeneemt wordt de plank donkerder. Hoe langer het proces duurt, hoe donkerder de plank wordt. De CO2-impact hiervan is mij niet bekend.

Samenvatting

De verduurzaming van bamboe kost meer energie, handeling en aanvullend benodigde stoffen dan de industrie doet voorkomen. Bamboe is niet vanzelfsprekend een duurzaam product maar zeker net zo goed (of slecht) als hardhoutsoorten. Als een producent een milieuvriendelijke productiemethode hanteert en zijn hout is afkomstig uit goed beheerde plantages, waar geen natuurlijk bos of andere natuur voor heeft moeten wijken, dan kan deze zich daarmee onderscheiden. Het is van belang dat dit (onafhankelijk) gekeurd wordt (FSC).

Bedenk; elke schutting, vloer of meubel die je koopt heeft een ecologische impact. Geniet van het mooie dat de natuur ons te bieden heeft maar koop met mate en probeer er zo lang mogelijk van te genieten. Maak er geen wegwerpartikel van!

Opmerking: dit artikel is geschreven door een milieubewuste consument zonder binding met of een hardhout of een bamboeleverancier. Wij aanvaarden ook geen aansprakelijkheid op de inhoud van deze tekst, hoewel deze met zorg is samengesteld. Voel vrij om te reageren op dit artikel om feiten of fabels te verhelderen.

 (1 votes, average: 3,00 out of 5)
Laden...